Stand van zaken en vooruitblik (2023)

Het programma Ruimte en Wonen bestaat uit de volgende drie verplichte taakvelden:

1. Ruimte en leefomgeving:

   (Video) Stand van Zaken

2. Wonen en bouwen;

3. Grondexploitaties, met uitzondering van bedrijventerreinen.

   See Also

   Plan van aanpak woningbouw: versnellen processen en proceduresRegeling van de Minister voor Natuur en Stikstof van 23 januari 2023, nr. WJZ/22474344, tot wijziging van de Regeling natuurbescherming en de Omgevingsregeling (AERIUS 2022)Regeling van de Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening van 3 juni 2022 tot wijziging en aanvulling van de Regeling uitvoering Crisis- en herstelwet (Regeling uitvoering Crisis- en herstelwet (vijftiende tranche))Nota kostenverhaal gemeente Alblasserdam 2022 | Lokale wet

Karakteristieke woon- en leefomgeving met een hoge woonkwaliteit

We werken aan een karakteristieke woon- en leefomgeving met een hoge woonkwaliteit. Dat monitoren we door iedere twee jaar een leefbaarheidsmonitor uit te voeren. De meest recente leefbaarheidsmonitor dateert uit 2021. Daarbij is gekeken naar de punten die inwoners het meest belangrijk vinden voor de fysieke woonomgeving. De onderstaande scores geven een beeld van de waardering van onze inwoners.

Wanneer we deze cijfers vergelijken met leefbaarheidsmonitor uit 2019 dan zien we dat de waardering voor de woningkwaliteit en woonomgeving gelijk is gebleven, het totaaloordeel voor de wijk met 0,1 is gestegen en is de waardering voor zowel de groenvoorzieningen als de algemene voorzieningen met 0,2 gestegen. Daarmee geven de inwoners in 2021 de hoogste cijfers voor de fysieke leefomgeving sinds we gestart zijn met de tweejaarlijkse metingen. In 2023 wordt opnieuw een leefbaarheidsmonitor uitgevoerd.

In 2022/2023 wordt daarnaast een onderzoek uitgevoerd naar of en waar in onze gemeente het woonmilieu kwetsbaar is of op termijn kan worden. Over de uitkomsten van dit onderzoek informeren we de raad en eventuele maatregelen vatten we samen in een bijbehorend uitvoeringsplan.

Programmaplan Omgevingswet

In het in 2019 vastgestelde Programmaplan Omgevingswet staat, langs welke sporen Pijnacker-Nootdorp zich voorbereidt op de inwerkingtreding van deze wet. Ook al is de invoeringsdatum al meerdere malen verschoven, de werkzaamheden blijven actueel.
Twee maal per jaar ontvangt de raad een monitor, waarmee inzichtelijk wordt gemaakt hoe de werkzaamheden verlopen.
In 2023 gaan we door met de uitvoering van het Programmaplan en de daarin benoemde projecten en processen en wordt de raad via de genoemde halfjaarlijkse monitor geïnformeerd over de resultaten.

Omgevingsvisie en planMER

In november 2021 heeft de gemeenteraad de omgevingsvisie Pijnacker-Nootdorp 2050: Verbonden met elkaar, vastgesteld. In het raadsakkoord op hoofdlijnen 2022-2026 wordt bevestigd dat dit het belangrijkste strategische beleidsdocument voor de komende jaren is. In 2022 zijn we gestart met de monitoring en evaluatie van de omgevingsvisie (en planMER). Dit om inzicht te verkrijgen in hoeverre de ambities in de omgevingsvisie daadwerkelijk worden bereikt en of bijstelling wellicht noodzakelijk is. In 2024, gelijktijdig met de mid-term review, wordt het eerste resultaat opgeleverd.

Omgevingsprogramma’s

Het omgevingsprogramma is een nieuw instrument waarmee het college uitvoering geeft aan de kaders die de raad in de omgevingsvisie heeft vastgesteld. De ambitie is om al het ruimtelijk beleid om te zetten in een beknopt aantal omgevingsprogramma’s. Hiervoor is in 2022 een projectplan geschreven waarin staat op welke wijze deze omzetting van het beleid plaats gaat vinden. De looptijd van het project bedraagt (minimaal) vijf jaar. Aangezien het een nieuw instrument is, leren en werken we tegelijkertijd. De omgevingsprogramma’s worden gekoppeld aan de programma’s in de begroting. Zo staat de informatie over het eerste omgevingsprogramma (Groen in en om de kernen) waar in 2022 mee gestart is en dat in 2023 zal worden afgerond in programma 4. In programma 1 start in 2023 het omgevingsprogramma Ruimtelijke Kwaliteit en zullen in de komende jaren voor (enkele van) de transformatiegebieden gebiedsgerichte omgevingsprogramma’s worden opgesteld.

Omgevingsplan

De gemeenteraad is bevoegd om een bestemmingsplan vast te stellen, waarin regels staan over wat er op een plek gebouwd mag worden en hoe gronden en gebouwen gebruikt mogen worden. Nu heeft de gemeente nog tientallen bestemmingsplannen, wijzigingsplannen en uitwerkingsplannen. Wanneer de Omgevingswet in werking treedt vormen die samen met de zogenaamde Bruidsschat in één keer het (tijdelijke) omgevingsplan voor Pijnacker-Nootdorp. Dit (tijdelijke) omgevingsplan wordt vervolgens stapsgewijs herzien, zodat het goed aansluit bij de omgevingsvisie door daarbij passende regels op te nemen. Hiervoor is in 2022 een projectplan gemaakt. Ter voorbereiding op de Omgevingswet is gestart met een eerste omgevingsplan in de vorm van een pilot voor de wijk Tolhek. Zodra de wet in werking treedt kan dit plan door de gemeenteraad vastgesteld worden.

Zolang de Omgevingswet nog niet is vastgesteld, wordt conform een daarvoor opgestelde planning gewerkt aan het opstellen van bestemmingsplannen. Zeker nu de invoeringsdatum wederom onzeker is geworden, kunnen en willen we niet stoppen met het mogelijk maken van ontwikkelingen. We maken alleen bestemmingsplannen wanneer dit nodig en passend is, want we kijken vooral vooruit naar de Omgevingswet. Voorbeelden van lopende bestemmingsplannen zijn de correctieve herziening van het Verzamelplan, de reconstructie van de kruising Vlielandseweg, het dierenpension in Oude Polder en Balij-Bieslandse Bos. Bestemmingsplannen die voor de inwerkingtreding van de wet als ontwerp ter inzage zijn gelegd, worden op grond van de bestaande wetgeving afgerond.

Omgevingsvergunningen

Wanneer inwoners of ondernemers iets willen bouwen, gebruiken of aanleggen, dan moeten ze (meestal) een omgevingsvergunning aanvragen bij de gemeente. Met het oog op de Omgevingswet is in 2022 achter de schermen veel voorbereidend werk gedaan, zodat dit proces straks (nog) beter en sneller verloopt. In 2022 is nieuwe software in gebruik genomen en is verder gewerkt aan het ontwikkelen van de planketen, zoals het opstellen van vragenbomen (toepasbare regels), die onze inwoners en ondernemers straks moeten helpen om gemakkelijker een antwoord te kunnen vinden op vragen over omgevingsvergunningen. Daarnaast is in 2022 uitvoering gegeven aan het project Werkend Stelsel. Binnen dat project zijn de beleids- en werkprocessen beschreven en aangepast aan de eisen en het gedachtegoed van de Omgevingswet. Het gaat daarbij zowel om processen die moeten borgen dat beleid integraal is, als om processen die moeten zorgen dat nieuwe initiatieven worden bekeken vanuit de omgevingsvisie. In 2023 gaan we verder met de implementatie en verfijning van deze processen. Tot slot is in 2022 gestart met de voorbereiding op Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen. Daarmee gaan, naar verwachting vanaf 2023, stapsgewijs een aantal taken die nu bij de gemeente liggen over naar onafhankelijke kwaliteitscontroleurs (ook wel kwaliteitsborgers genoemd). Aan de andere kant krijgt de gemeente er ook nieuwe taken bij zoals het beoordelen van risico-inventarisatie, borgingsplannen en dossiers bevoegd gezag. Hier gaan we in 2023 mee verder.

Ontwikkeling demografische druk

De demografische druk geeft de verhouding aan tussen het aandeel jongeren jonger dan twintig jaar en het aandeel ouderen ouder dan 65 jaar ten opzichte van de ‘productieve leeftijdsgroep’ van 20-65 jaar. In Pijnacker-Nootdorp bedraagt dat percentage in 2022 72,3%. De groene druk (het percentage jongeren ten opzichte van de ‘productieve leeftijdsgroep’) is 45,7%. De grijze druk (het percentage 65-plussers ten opzichte van de ‘productieve leeftijdsgroep’) is 26,6%. Ten opzichte van het gemiddelde van Nederland is de demografische druk in Pijnacker-Nootdorp hoger. Dat komt met name doordat landelijk de groene druk lager is. De grijze druk is landelijk juist hoger. In onderstaande tabel zijn de cijfers voor Nederland en Pijnacker-Nootdorp voor 2021 en 2022 in beeld gebracht.

Deze cijfers laten zien dat er in Pijnacker-Nootdorp relatief veel jongeren wonen en weinig ouderen. Wanneer we kijken naar de verwachte ontwikkeling van de bevolking in leeftijdsklassen dan zien we dat de opbouw relatief stabiel blijft, met één uitzondering en dat zijn de 75-plussers. Deze groep wordt meer dan twee keer zo groot.

In onze gemeente stijgt het aandeel 75-plussers dus sterk richting 2050. Wanneer we dat vergelijken met de landelijke trends dan zien we dat we nu nog ruim onder het landelijk gemiddelde zitten. In de toekomst (Pijnacker-Nootdorp in cijfers, 21 juli 2022) zal dit juist andersom zijn, zoals blijkt uit onderstaande grafiek.

Onze aandacht voor woningen voor ouderen en jongeren en het opstellen van een woon-zorgvisie als paragraaf bij de Woonvisie sluit aan bij deze cijfers.

Afronden bestaande en geplande woningbouwlocaties

Pijnacker-Nootdorp is een groeigemeente. In april 2022 woonden er 56.934 inwoners in onze gemeente (bron: Pijnacker-Nootdorp in cijfers, 21 juli 2022). In 2021 zijn er 395 woningen bijgekomen. De meeste nieuwe woningen zijn gerealiseerd in de in bestaande woningbouwlocaties zoals Ackerswoude, Keijzershof en Tuindershof. Inmiddels zijn er 22.204 woningen in Pijnacker-Nootdorp (bron: Pijnacker-Nootdorp in cijfers, 21 juli 2022). De komende jaren groeien we door, omdat deze locaties worden afgerond en gestart wordt met nieuwe locaties. Zo bouwen we nu en in de komende jaren in Tuindershof nog enkele honderden woningen. In de Scheg (Kiem) komen ongeveer 300 woningen. De verkoop van de eerste fase is in 2022 gestart. Het noordelijk deel van de Centrumlijn is in 2022 gegund aan een ontwikkelende partij. In 2023 wordt verder gewerkt aan de bestaande en geplande woningbouwlocaties

Start voorbereiding transformatielocaties

De omgevingsvisie schetst de mogelijkheid om op vier locaties tot 2050 nog nieuwe woningen te bouwen. Het raadsakkoord bevestigt dat Dwarskade, Rijskade, Overgauw en Balijade plekken zijn om nieuwe woningen te bouwen met ruimte voor werken aan huis en uitbreiding van het groen. In 2022 heeft de gemeenteraad een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld om de inhoudelijke en procesmatige kaders voor de ontwikkeling van deze vier gebieden op te stellen. In 2023 worden de eerste resultaten opgeleverd in de vorm van kaderstellende notities en een voorstel voor de volgorde van ontwikkeling.

Inbreiding en gebruik leegstaande gebouwen

Daarnaast laten we de mogelijkheden voor inbreiding in de bestaande kernen niet onbenut. Met de ontwikkeling van Casa Vita (Stanislas I), Hart van Nootdorp en Vrijenban II, worden in alle drie de bestaande kernen woningen toegevoegd. Bovendien is in 2022 een startnotitie vastgesteld voor de ontwikkeling van Oranjepark. Deze projecten worden in 2023 allemaal vervolgd. Naast inbreiding kijken we ook naar kansen voor leegstaande gebouwen. Ook al komt dit in Pijnacker-Nootdorp weinig voor, we monitoren, in lijn met het raadsakkoord, of daar kansen ontstaan. Om alle mogelijkheden te benutten zijn we in 2022 gestart met het maken van een kansenkaart. Deze kansenkaart moet een actueel inzicht geven in locaties die mogelijkheden bieden voor het (tijdelijk, flexibel of permanent) uitbreiden van de woningvoorraad, het aanbod aan voorzieningen of gebruiksmogelijkheden van leegstaande panden. De kansenkaart wordt in 2023 afgerond en vervolgens periodiek geactualiseerd.

Uitbreiden en benutten woningvoorraad voor (lokale) doelgroepen en inwoners

Bij het uitbreiden en benutten van de woningvoorraad is extra aandacht voor het realiseren van woningen voor doelgroepen. We doen dat volgens de Woonvisie Pijnacker-Nootdorp 2020-2030 en het raadsakkoord. Het gaat om doelgroepen als jongeren, ouderen, starters, doorstromers, gescheiden ouders, zorgbehoevenden en mensen die uit de zorg komen. Zij zijn vaak aangewezen op de sociale woningvoorraad. Uitgangspunt is dat op alle locaties minimaal 30% sociale huurwoningen worden gerealiseerd. Waar mogelijk, zoals in Tuindershof en de Centrumlijn, gaan we richting 40%.

De druk op de sociale huurvoorraad is ook in 2022 onverminderd hoog gebleven. Dat zien we terug in de cijfers. De mediane wachtduur van geslaagde woningzoekenden was in 2021 in de regio 73 maanden. Wanneer we dit regionale cijfer vergelijken met de mediane wachtduur van een woningzoekende in Pijnacker-Nootdorp, dan zien we dat deze met 80 maanden redelijk vergelijkbaar is met de regio. Wanneer we echter het voordeel van lokaal maatwerk meenemen, dan is de mediane wachtduur met 42 maanden een stuk korter. Verhuringen aan de inwoners van Pijnacker-Nootdorp via lokaal maatwerk kunnen in de wachtduur worden meegerekend. Dat komt omdat de regel zo is gedefinieerd, dat een brede groep uit de gemeente in aanmerking komt voor deze voorrang. De effecten van het lokaal maatwerk zijn ook terug te zien in de zoekduur (waarbij het moment van slagen wordt berekend vanaf de eerste reactie). De mediane zoekduur (incl. lokaal maatwerk) in Pijnacker-Nootdorp is 29 maanden. De mediane zoekduur blijft hiermee onder de regionale mediane zoekduur van 48 maanden. De gemeente heeft een wettelijke plicht om statushouders te huisvesten. Onze achterstand hebben we in juli 2022 ingelopen. Het tijdig huisvesten van statushouders blijft naar verwachting ook in 2023 een uitdaging.

Daarnaast is in 2022 gestart met het realiseren van tijdelijke huisvesting voor mensen die voor de oorlog in Oekraïne hebben moeten vluchten. Tijdelijke woningen worden gerealiseerd in leegstaande gebouwen in bijvoorbeeld Delfgauw (school) en Nootdorp (brandweerkazerne) of in chalets op percelen die nog niet in ontwikkeling zijn genomen zoals bijvoorbeeld het Oranjepark in Pijnacker. De mogelijke taakstelling voor de komende periode is nog onzeker en hangt af van internationale ontwikkelingen.

Regionale samenwerking voor uitbreiding en spreiding sociale huurwoningen

Pijnacker-Nootdorp werkt met acht andere gemeenten samen in de Bestuurlijke Tafel en woningmarkt Haaglanden. Vanaf 2021 is in dit regionale samenwerkingsverband gewerkt aan nieuwe woningmarktafspraken. Deze afspraken zijn een uitwerking/verdieping van het convenant Gaten Dichten in Haaglanden. Inmiddels is een Tussenakkoord gesloten. Voor onze gemeente staat daarin beschreven wat wij de komende jaren gaan bouwen en hoe we daarmee een bijdrage leveren aan het bereiken van een meer evenwichtige spreiding van de sociale woningvoorraad. Daarbij wordt ook gekeken naar flankerend beleid in de vorm van doorstroming en behoud van bestaande sociale huurwoningen. Onze inbreng in de regio is in overeenstemming met de door de raad vastgestelde Woonvisie 2020-2030. Een definitief akkoord is nog niet gesloten. In regionaal verband wordt nog besproken of en wanneer een eventueel definitief akkoord kan worden getekend.

Woonmonitor en gereedschapskist maatregelen lokale wooncarrière

In 2022 is de raad door middel van de woonmonitor geïnformeerd over de ontwikkelingen in de woningvoorraad. Ieder jaar stelen we een dergelijke monitor op. De gemeente krijgt steeds meer juridische mogelijkheden om te sturen op de woningmarkt. In Pijnacker-Nootdorp zetten we deze instrumenten, waar mogelijk en passend, in om een lokale wooncarrière te faciliteren. In 2022 is in dit kader de beleidsnota huisvesting arbeidsmigranten vastgesteld. Daarnaast is de huisvestingsverordening Pijnacker-Nootdorp herzien, het bestemmingsplan aangepast en een beleidsnota woningvoorraad vastgesteld. In 2023 maken we een overzicht van maatregelen die worden ingezet om een lokale wooncarrière te faciliteren. In deze gereedschapskist nemen we maatregelen als opkoopbescherming, doelgoepenverordening, antispeculatiebeding en flexwonen op in aansluiting op het raadsakkoord.

Landelijk neemt de demografische druk toe door de combinatie van vergrijzing en steeds minder geboortes. In onze gemeente is het aandeel jongeren jonger dan veertien jaar relatief groot ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Het landelijk gemiddelde ligt in 2021 op 15,5%. In onze gemeente is dat 19,2%.
Bij het aandeel ouderen ouder dan 65 jaar zien we het tegenovergestelde. In onze gemeente is het aandeel ouderen 15,2%, terwijl dit landelijk 19,8% is. Het aantal 75-plussers in onze gemeente stijgt van 6,7% in 2021 naar 16,9% in 2050. Dat staat in Pijnacker-Nootdorp in cijfers (23 juni 2021). Deze ontwikkelingen bevestigen dat we voor deze doelgroepen woningen moeten bouwen. De Woonvisie Pijnacker-Nootdorp 2030 en de bijbehorende Woonagenda 2020-2021, laten zien hoe we dat de komende jaren willen realiseren. In 2022 maken we een nieuwe Woonagenda voor de periode 2022-2023.

In Ackerswoude werken we samen met projectontwikkelaars aan de bouw van ongeveer 1.000 woningen. Vrijwel alle woningen in Ackerswoude zijn nu verkocht en de bouw van de laatste fase is begonnen. We verwachten dat deze wijk in 2023 helemaal klaar is.

Pijnacker-Zuid realiseren we op basis van raamovereenkomsten met projectontwikkelaars. In 2022 is het toekomstige appartementengebouw aan de Plas van Buijsen via een aanbesteding gegund aan een ontwikkelaar en wordt druk gebouwd aan de laatste woningen in dit deelgebied. Daarnaast is in 2022 een vervolg gegeven aan de voorbereiding en planontwikkeling van de Centrumlijn.
In dit deelgebied van Pijnacker-Zuid worden circa 500 woningen gerealiseerd. De ontwikkelaar voor het noordelijk deel is inmiddels bekend. Van de 2.071 woningen in Keijzershof zijn er ongeveer 2022 opgeleverd en 51 in aanbouw. We verwachten dat deze wijk in 2026 klaar is.

In aanvulling daarop hebben we in 2022 verder gewerkt aan twee nieuwe uitbreidingslocaties: de Scheg en Tuindershof. In 2022 zijn de eerste bewoners al in hun woning getrokken. Daarnaast is de verkoop van de tweede fase gestart en is de derde fase in voorbereiding.